چکیده:
شيخ مفيد از بزرگ ترين متكلمان اماميه در نيمه دوم قرن چهارم و اوايل قرن پنجم است كه مهم ترين نقش را در تثبيت عقايد كلامي اين مكتب دارد. او داراي كتب تاريخي متعددي است كه از آن جمله مي توان به «الارشاد» اشاره كرد. اين كتاب كه درصدد بيان اجمالي زندگاني ائمه دوازده گانه همراه با فضايل و مناقب آنهاست، بيشترين تاثير را از عقايد كلامي شيخ (رحمه اله) گرفته است. علي رغم اهميت فراوان اين كتاب در مسير تاريخ نگاري شيعي، تاكنون نقد و بررسي جامعي به صورت روشمند درباره محتوا، منابع و اسناد آن صورت نگرفته است و دقت در مطالب و اسناد و منابع كتاب، اين نكته را تاييد مي كند كه اين اثر همانند ديگر آثار روايي اماميه از دايره نقدناپذيري خارج شده است و از جهت سند و محتوا قابل نقد مي باشد. به نظر مي رسد گام نخست در نقد و بررسي تاريخ نگاري اين كتاب در گرو شناخت برخي از مباني كلامي همچنين آشنايي با مبناي اصولي او مي باشد و با توجه به اين دو مولفه درمي يابيم كه تاريخ نگاري شيخ در «الارشاد» كاملا منطبق با مباني كلامي او مي باشد و به تعبير ديگر، نوعي تقدم كلام بر تاريخ را در اين اثر مشاهده مي كنيم
